درس سوم پایه نهم: مثل آیینه / کار و شایستگی

توضیحات شعر کار و شایستگی

آینه چون نقش تو بنمود راست        خود شکن آیینه شکستن خطاست

 اگر آینه به درستی عیب و نقص هایت را به تو نشان داد آینه را نشکن بلکه غرورخودت را بشکن و خودت اصلاح کن .

1-جوانی گه کار و شایستگی است      گه خود پسندی و پندار نیست

دوره ی جوانی دوره ی انجام کار و نشان دادن شایستگی هاست و زمان غرور و تکبّر و خیال پردازی نیست .

2- چو بفروختی ٬ از که خواهی خرید       متاع جوانی به بازاز نیست

اگر دوران جوانی خود را از دست بدهی دیگر نمی توانی آن را به دست آوری زیرا جوانی کالایی نیست که بتوانی آن را از بازار خریداری کنی .

3- عنیمت شمر٬جز حقیقت مجوی      که باری است فرصت٬دگر بار نیست

قدر دوران جوانی را بدان و به دنبال حقیقت و واقعیّت ها باش زیرا دوره ی جوانی فقط یک بار است و دیگر تکرار نمی شود

  

4-مپیچ از ره راست بر راه کج          چو در هست ٬حاجت به دیوار نیست

هیچ گاه از راه راست منحرف نشو و به بیراهه نرو وقتی که می توانی از راه راست به اهداف خود برسی نیازی نیست که به بیراهه بروی .

5- ز آزادگان بردباری و سعی       بیاموز ٬ آموختن عار نیست

صبر و شکیبایی و سعی و تلاش را از انسان های آزاده بیاموز و بدان که آموختن و یاد گرفتن از دیگران هیچ گاه عیب و عار نیست .

6- به چشم بصیرت به خود در نگر     تو را تا در آیینه ٬ زنگار نیست

با بینش و آگاهی در مورد خودت فکر و تأمّل کن تا زمانی که قلبت همچون آینه  صاف و روشن است و هنوز آلوده نشده است .

7- همی دانه و خوشه ٬ خروار شد       ز آغاز ٬ هر خوشه خروار نیست

با انباشته شدن دانه های خوشه بر روی هم خرمن ها به بوجود می آیند و در ابتدا هیچ خوشه ای خرمن نبوده است .

8- همه کار ایّام درس است و پند          دریغا که شاگرد هشیار نیست

تمام کارهای این جهان برای انسان درس و پند و اندرز هستند امّا افسوس که انسان هوشیار ی پیدا نمی شود از این همه پند و عبرت بگیرد
خودارزیابی

1- نویسنده به چه نوع ارتباط هایی در دوران نوجوانی اشاره کرده است ؟

ارتباط با خود ، یعنی توجه به لباس ، قد و قامت ، لاغری یا چاقی ، عواطف و احساسات درونی ؛ ارتباط با دیگران که وابسته به نیاز درونی اوست تا نقد و نظر دیگران را درباره ی رفتار و کردار خود بداند.

 2- ویژگی های مشترک آینه و دوست را بیان کنید.

هر دو در کمال راستی و صداقت ، عیب و حسن آدم را نشان می دهند و بازگو می کنند.

 3- به نظر شما چه ارتباطی میان متن و شعر درس وجود دارد ؟

هر دو آدمی را به غنیمت دانستن دوران جوانی و نوجوانی و تلاش در کسب خوبی ها و فضایل دعوت می کنند.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

نوشتـــــــــن

1-      1-در میان کلمه های زیر، هم خانواده کدام واژه ها در متن درس به کار رفته است؛ آنها را

بیابید و بنویسید:

غنی، حجّت، یوم، مغتنم، مبصر، احتیاج، صبور، دوام، مساعی، سعید

2- در بیت زیر کنایه ها را مشخّص کنید و معنی آنها را بنویسید.

مپیچ از ره راســـــــــــت بر راه کج            چو در هست، حاجت به دیوار نیست

3-با ذکر دلیل گونه های پرسش زیر را مشخص کنید .

که تواندکه دهد میوه الوان از چوب؟          یا که داند که بر آرد گل صد برگ از خار؟

خار بر پشت زنی زیــــــــــــــتتن سان          گام عزّتت چیست ؟ عزیزیت کدام ؟

هر شب که روی به جامه  خواب                    کن نیک تأمل اندر این باب

کان روز، به علم تو چه افزود؟                     وز کرده خود، چه برده ای سود؟

فایل صوتی درس