درس سیزدهم :آشنای غریبان

متن درس سیزدهم از دو غزل امام خمینی )ره( و قیصر امین پور شکل گرفته است. عنوان شعر
آغازین )آشنای غریبان( دارای تناقض)پارادوکس( است که این خود حسن انتخابی است و در آن به
امام رضا )ع(، امام غریبان، اشاره دارد. عنوان دومین غزل، استعاره ای از امام مهدی )عج( است.
لحن خوانش غزل نخستین، لحنی روایی آمیخته با بیان عواطف و آرزوهاست و در غزل امام )ره(
لحنی امیددهنده و بشارت آمیز است.
تصویرسازی های امین پور در آرایه هایی چون تشخیص )چشمه های خروشان تو را می شناسند/
موج های پریشان…/ پرسش تشنگی را…( و تشبیهاتی مانند: پرسش تشنگی را تو آبی/ نام تو رخصت
رویش است…/ در بیت های آغازین این غزل به چشم می خورد. در بیت چهارم، گل های این باغ،
نمادی از انسا نهای پاک و نی کنهاد ایران زمین است و در مصراع پایانی )کوچه های خراسان…(
مجاز و جان بخشی دیده می شود.
در غزل امام)ره( ظهور حضرت مهدی)عج( همچون فرا رسیدن بهار است که همهٔ استعدادهای
طبیعت دست به دست هم داده و برای رویش نو آماده می شوند و ظهور حضرت مهدی )عج( حیات
مجدّد بشریت برای رشد و بالندگی است.
استعاره از امام » گل، بهار جان، جان جهان، سلطان زمین و آسمان و منجی جهان « در این غزل
مهدی )عج( است؛ رابطهٔ مراعات نظیر در بین واژگان )گل، بهار، عید(، )گلزار،لاله، باران، زمین،
آسمان( برقرار است، همچنین بین دو واژهٔ )جان و جهان( آرایهٔ جناس دیده می شود.
قالب شعر :
غزل
چشمه های خروشان تو را می شناسند        
موج های پریشان تو را می شناسند
معنی :
چشمه های خروشان و موج های پر تلاطم تو را می شناسند.
آرایه :
چشمه ها و موج ها می شناسند : تشخیص
چشمه ، خروشان و موج : مراعات نظیر
تکرار « ش » : واج آرایی
خروشان و پریشان : مشتق
  پرسش تشنگی را تو آبی ، جوابی  
   ریگ های بیابان تو را می شناسند
معنی :
تو برای انسان های تشنه ی معرفت ، مانند آبی هستی . شن های بیابان هم ارزش تو را می دانند.
آرایه :
تو آبی : تشبیه
تشنگی و آب : تضاد و مراعات نظیر
ریگ ها می شناسند : تشخیص
نکته :
پرسش ، تشنگی : مشتق
« ی » در آبی و جوابی : اسنادی به معنی هستی
« را » مصراع اول : حرف اضافه به معنی برای
« را » مصراع دوم : نشانه مفعولی

 

درس دوازدهم: پیام آور رحمت

 

درس یازدهم:زن پارسا

 

درس دهم : آرشی دیگر

درس دهم :آرشی دیگر

قالب شعر : نیمایی

از : محمد گودرزی دهریزی

* جنگ، جنگی نابرابر بود / جنگ، جنگی فوق باور بود / کیسه های خالی و خونی / خطّ مرزی را جدا می‌کرد / دشمن بد عهد بی انصاف / با هجوم بی امان خود / مرزها را جابجا می‌کرد.

معنی :

جنگ، جنگی ناعادلانه و غیر قابل باور بود. کیسه های خاکی و خون آلود، خط مرزی ما و دشمن را مشخص می‌کرد. دشمن پیمان شکن با حمله های بی وقفه و پی در پی خود، سرزمین (کشور) ما را مورد تجاوز قرار می‌داد.

نکته دستوری :

جنگی نابرابر، کیسه های خاکی و خونی، دشمن بد عهد و بی انصاف و هجوم بی امان : ترکیب وصفی

توجه :

در شعر نیمایی (شعر نو)، قافیه وجود دارد، اما دارای نظم و ترتیب (مانند شعرهای سنتی) نیست. در این بند قافیه‌ها عبارتند از : نابرابر و باور / جدا و جابه‌جا

* از میان آتش و باروت / می‌وزید از هر طرف، هر جا / تیرهای وحشی و سرکش / موشک و خمپاره و ترکش / آن طرف، نصف جهان با تانک‌های آتشین در راه / این طرف، ایرانیان تنها / این طرف تنها سلاح جنگ، ایمان بود.

معنی :

از میان آتش و گلوله، از هر طرف و هر جا، تیرهای سریع و رها شده و موشک و خمپاره و ترکش پرتاب می‌شد. در آن سمت، نیمی از قدرت‌های جهان با تانک‌های مجهز به پیش می‌آمدند و در این سمت رزمندگان ایرانی تنها و دست خالی بودند و نتها سلاح جنگیدن آن‌ها، ایمان و اعتقاد به خداوند بزرگ بود.

 

درس نهم: راز موفقیت

درس نهم       

راز موفّقیّت

نکته های مهم درس

توس : یکی از شهرهای قدیمی خراسان و زادگاه فردوسی و جابر بن حیّان و بسیاری از بزرگان دیگر

نصیرالدّین : یاور دین

لوح : تخته ، صفحه ای از چوب یا حلبی و ...

محضر : محل حضور ، درگاه

مناظره : بحث و گفت و گو با  کسی جهت اثبات سخن خود

طنین : صدا و آواز

درخت وجود : اضافه تشبیهی

می‌مانست : شبیه بود

فروزان : تابان و درخشان